کامنت سری ششم

کوته فکری

فکر می‌کنم  نوع دید و برخورد ما نسبت به حیوانات این نکته را هم شامل می‌شود که ما حیوانات را مجبور و در بند غرایز می‌دانیم و آنها را فاقد اختیار در نظر می‌گیریم....وقتی در یک فیلم شیری را می‌بینیم که به یک گوزن حمله می‌کند و این حیوان بی‌آزار را میدرد، بیشتر حس ترحم به آن گوزن داریم تا نفرت و انزجار از شیر.....

اما وقتی به انسان مراجعه می‌کنیم او را صاحب فهم و قدرت شعور و انتخاب می‌بینیم......و بر همین مبنا توقع و انتظار و قضاوت در ما شکل می‌گیرد.....و این مراتب به سرعت ذهن ما را درمی‌نوردد و یکباره ما را در موقعیتی قرار می‌دهد که نسبت به رفتار و برخوردهای  یک نفر احساس نفرت کنیم یا او را سطحی و دیوانه و دستخوش احساس بدانیم......... و مبنای این برداشت ما هم این می‌شود که او می‌توانسته چنین خصلتهای بد و ضعیفی را نداشته باشد اما تنبلی کرده یا کوتاهی کرده......یا اسیر حرص و شهوت بوده و خود را به دست آنها سپرده در عین حالیکه با قوه اختیار می‌توانسته بهتر از اینها عمل کند....

مثل گربه.....اگر دیده باشید گربه‌هایی که از انسان ترسی ندارند با حالتی چاپلوسانه و میو‌میوکنان خود را به پرو پای آدم می‌مالند جوری که انسان احساس چندش می‌کند و با خود خیال می کند ببین چه جوری دارد خودش را خوار و خفیف می کند؟!...بابا برو برای خودت یک موشی پرنده‌ای شکار کن اینقدر برای یک تکه غذا خودت را ذلیل نکن.......در صورتیکه او دارد با این حرکت شما را به عنوان قلمرو مالکیت خودش در مقابل با سایر همجنسانش نشان می کند و با بوی که از خود روی شما می‌گذارد به دیگران هشدار می‌دهد که به شما نزدیک نشوند چون صاحب دارید.....

منظورم این است که این نگاه از بالا و عام باید شامل این بشود که با قضاوت سرد و یکجانبه تنهایی به قاضی نرویم....من از کجا می‌دانم که فلان کس چه مراحلی را در زندگی گذرانده و چقدر درست و کامل و به موقع گرفته که حالا من از او انتظار دارم درست پس بدهد؟!

..........................................

داروخانه شبانه روزی

به جذابیت‌های کار تبلیغی فکر می‌کردم و اقناعی که برای شخص ایجاد می‌کند یعنی منبر رفتن برای این و آن و وعظ و نصیحت و توصیه‌های اخلاقی.....منظورم این است که وقتی من با یک روش و راه‌حل آشنا می‌شوم و بطورذهنی به محاسن و خوبی‌های این روش و اینکه واقعا چقدر کارساز است و مشکل‌گشا، پی می‌برم،  به طور ذاتی این کشش در من هست که این گوهر شبچراغ را به هر کس که دم دستم می‌رسد معرفی کنم.....کم‌کم چنان از این کار لذت می‌برم و غرق آن می شوم که فراموش می‌کنم قرار بوده من این دارو را مصرف کنم نه اینکه داروخانه شبانه روزی راه بیاندازم!!..... و با اقناعی که از این بازاریابی احساس می‌کنم به طور موقت و سردستی، درد خود را فراموش می‌کنم و می‌شود داستان همان جوی آبی که آب از آن بهر آبخواران می‌گذرد اما خودش از آن آب بهره‌ای نمی‌برد.......!? 

.............................................

اخلاص در عمل

در حقیقت هم که غرض از آموختن باید بهتر زندگی کردن باشد.....مثلی قدیمی می‌گوید "وقتی باد می کاری باید انتظار داشته باشی طوفان درو کنی"......مشکل اینجاست که نوع بشر امکان ندارد ذاتا خواستار آرامش و صلح و بقا نباشد......فقط سوراخ دعا را اشتباه می‌گیرد....یعنی اشتباه به دستش می‌دهند....شاعر می‌گوید :

صد بار بدی کردی و دیدی ثمرش را

خوبی، چه بدی داشت که یکبار نکردی؟!

نتیجه بدی کردن را می‌بینیم و باز هم انگشت در سوراخ عقرب می‌کنیم.....لجاجت می‌کنیم...اگر پدر یا مادر یا همسر یا فرزند در گیر و دار تلاطمی روحی و عصبی، سخن درشتی به ما بگوید و یا با خواسته‌ی ما مصرانه مخالفت کند به اندازه‌ی حتی چند ثانیه ناقابل حاضر به تحمل و صبر و مهلت دادن به گذشتن بلوا را نمی‌دهیم و شمشیر را می‌کشیم و سپر را بالا می‌بریم و جنگ را مغلوبه می‌کنیم....همین ماجرا را بگیر و تعمیم بده به یک خانواده ، یک فامیل، یک شهر، یک استان، یک کشور و در نهایت دنیایی که با آن مواجه هستیم.....همه جا هم خودخواهانه می‌گوئیم چرا من، او کوتاه بیاید؟! "من"،.... من کیه؟!......هیچکس!.... ناقابله.....همینی که همه جا دنبال دوست براش می‌گردیم.....همینی که همه جا دنبال کسانی می‌گردیم که تأییدش کنند......نازش را بکشند.....در بازی‌ها بازی‌ش بدهند....

(بازی‌ها که عرض می‌کنم گل کوچیک و الک دولک نه ها، البته از همینها شروع می‌شود اما مقصد بازی‌های بزرگ است.....مثل شطرنج‌های در سطح شهر و روستا تا مسابقات جهانی)....اگر قهر کرد دنبالش بروند....در مجلسی یا محفلی که وارد می‌شود جای خوب بهش تعارف کنند و موقع پذیرائی نگاهی خاص به او داشته باشند.....و همه این مرارت و بیگاری را می‌کشم که یک بار به من وصال بدهد اما همیشه خون به جیگرم می‌کند و از سر کچل و جیب بی پولم ایراد می‌گیرد و مثل سگ باید دنبالش دو‌دو بزنم و له‌له، تا یک تکه استخوانی، اگر نصیبم شود..... 

بیشتر نگویم که اگر لازم به گفتن باشد هزار ورق، تنها مقدمه‌ی دیوان است....

راه دور نرویم که نفس همین بغل دست است......از رگ گردن نزدیکتر.....بقیه‌اش آب و تاب دادن بیهوده و ایز گم کردن است....

منظورم نصیحت اخلاقی و رعایت اخلاق نیست، اخلاقی که رعایت شود همه‌اش دوروئی و نمایش است.....رعایت اخلاق یعنی در مواقع بخصوصی متوجه باش که باید چه بکنی و بعد از گذشتن شرایط و خروج از معذورات هرکاری دوست داشتی انجام بده و هر جور خواستی رفتار کن!.....غیر از این است؟!....اگر غیر از این است پس چرا می‌گویندرعایت! اخلاق؟!....

باید در بیخبری باشی و اعمال ورفتارت برآمده از وجود واقعی تو باشد، نه اینکه در آگاهی و با قصد عمل کنی.....و برای اعمالت اسم هم بگذاری....اخلاص در عمل.....یعنی عمل از هر چه شائبه و خواست نفسانی، پاک باشد..............

................................................................

پای استدلالیان چوبین بُوَد

پای چوبین سخت بی تمکین بود

استدلالیان فکر می کنم کسانی باشند که با حرف و کلام و و در نهایت بازی‌های کلامی خود را مشغول می‌کنند و کمتر دست به عمل و آزمایش می‌زنند.....مثلا در تعریف و توضیح چگونگی مزه‌ی شیرین حلوایی گرم و تازه و مرطوب از روغنی که در بشقاب مقابل دارند دو ساعت دلیل و برهان می‌آورند و داد سخن را می‌پردازند، اما همت نمی‌کنند با سرانگشت ِ تجربه حداقل یک ناخنک ِ کوچکی از حس، بر واقعیت ِ حلوا بزنند........ 

بی تمکین است یعنی فرمان نمی‌برد.....وقتی من به او می‌گویم راه برو نمی‌‌رود.....یعنی استدلال، راه نمی‌برد....وقتی هم راه نبرد، به مقصدی نمی‌رساند بنابراین راه به جائی ندارد...در جا مانده است......نقطه مقابل پای چوبین، پای واقعی‌ست.....یعنی همین پایی که آنرا حس می‌کنی و زنده است و وقتی به او فرمان می‌دهی حرکت می‌کند و ترا به سمتی که می‌خواهی می‌برد....یعنی تجربه‌ی عملی و شخصی.....یعنی حلوای تن‌تنانی، تا نخوری ندانی!....حالا یعنی من خودم خوردم و می‌دانم؟!!

آه که گفتن و نوشتن چقدر راحت است و عمل کردن، چه مشکل!!

............................................

بدیع

درداستان مسابقه نقاشی بین چینیان و رومیان در مثنوی، چینیان سعی می‌کنند بهترین نقاشی خود را بر روی دیوارها نقش کنند اما رومیان با صیقل کردن دیوارها از خود هیچ نقشی نمی‌زنند و تنها باعث انعکاس نقش موجود بر دیوارها می‌شوند، این پاک کردن و صیقل دادن  توسط رومیان، علاوه بر اینکه نمایانگر پاک کردن و صیقل دادن دل و باطن است تا بتواند حقیقت موجود را بازتاب دهد، میتوان اینگونه تفسیر شود که آنچه ما دانسته و از خود، با سعی و تلاش و "خواستن" نقش می‌کنیم نمی‌تواند چنان چیز بدیعی باشد که در نبودن خواست و شکلی از بی‌عملی، از ما سر خواهد زد........

همیشه در ابداع و بداعت یکجور بی قصدی و شروع نامنتظره و آنی به چشم می‌خورد و هر چیز بدیع بیشتر اوقات با یکجور ناخواستگی و شروعی بی مقدمه همراه است.......  

.....................................................................

من آنم که رستم بوَد پهلوان

معمولا شنیدن توصیه‌های اخلاقی یا نشستن پای موعظه و ذکر مناقب رجال و مناصب کبار ، آنچنانکه سخنران به شمردن فضائل اخلاقی انسان‌های برجسته و نمونه‌هایی از گفتار و اعمال بزرگان و اهل معرفت می‌پردازد ، برای شنونده ایجاد حالت "من آنم که رستم بود پهلوان" می‌کند و آدمی احساس می‌کند یک وجد و نشاط و اقناع روحی برایش حاصل شده....البته می‌شود، اما بیشتر حالت بادکنکی دارد.... مثل اشیائی که در یک  کیف دستی در کنار یک شیشه کوچک عطر یا ادوکلن قرار می‌گیرند و به سبب مجاورت با ظرف عطر، بوی خوش عطر را به خود می‌گیرند و حتی اگر آنها را از کیف خارج کنی و در جایی دیگر بگذاری این بوی خوش را تا مدتی محدود با خود خواهند داشت، و بعد از آن کم‌کم آن بو می‌پرد و چیزی از آن باقی نمی‌ماند.....یعنی در ماهیت و نمود ِ آن اشیاء تغییری ایجاد نشده فقط در حدی از استعداد، آن بوی خوش را گرفته و تا مدتی  همراه خود حمل کرده‌اند.......

.....................................................................

تاسوعا

فکر می‌کنم ده یا دوازده ساله بودم که گرایش به مذهب و امور به ظاهر معنوی در دلم افتاد.....هر چه بود  تعاریفی که از بزرگان دین می‌شد برایم جذاب بود.....و با کنجکاوی پیگیر موضوعات می‌شدم و به تدریج در راستای این مسائل شروع به جستجو کردم و سعی می‌کردم با الگوبرداری تا جائی که عقلم می‌رسید خود را تطبیق بدهم.....و مثل هر کاری که از بچگی عادت دارم خیلی جدی بگیرم و کار را لنگ نگذارم، در این زمینه هم شروع کردم به فعالیت و مشارکت.....از مسجد و هیئت و نماز جماعت و جلسات قرائت و آموزش قرآن بگیر برو تا مراسم ماه رمضان و محرم....

یکی از برادرهای  کوچکتر خود را هم در این راه همراه کرده و کم و بیش مراقب بودم که زیر درروئی نکند و نماز و روزه خود را به جا بیاورد....تیغم که به بزرگترها نمی‌برید و تازه گاهی هم با پیشوند شیخ و آشیخ و از این دست القاب، شاید مورد شوخی و تا حدودی تمسخر آنها واقع می‌شدم....

یادم می‌آید پانزده ساله بودم و ماه محرم به زمستان افتاده بود و دریک بعد از ظهر تاسوعا هیئت زنجیرزنی ما را، برای شام نذری به خانه‌ای دعوت کرده بودند.....من زنجیر می‌زدم و برادر کوچکترم پرچم به دست داشت....خانه‌ی صاحب نذر کوچک بود و دسته زنجیرزنی را نمی‌توانست یکباره پای سفره ببرد....ناچار باید داخل کوچه منتظر می‌شدیم و مدام زنجیر می‌زدیم و نوحه می‌خواندیم تا اهل هیئت در گروه‌های بیست و یا سی نفره بروند شام بخورند و بیایند بیرون تا نوبت به نفرات بعدی برسد.....خلاصه کار به درازا کشید و من محکم و پابرجا زنجیر می‌زدم و جواب نوحه را می‌دادم و اصلا از یاد برده بودم که برادر کوچکترم در چه حال و روزی به سر می‌برد که یکباره دیدم از جلوی دسته به طرف من که در انتهای گروه بودم، در حالیکه می‌دوید و فرار می‌کرد سروکله‌اش پیدا شده......من را میگی؟ پریدم جلوش را گرفتم و گفتم کجا داری میری....پرچم را چکار کردی؟!!.....نگو گرسنگی و سرما به او فشار آورده و خلاصه پُست خود را ترک کرده بود....جواب داد : ولم کن برم....مُردم از سرما و گشنگی....و من هم او را گذاشتم برود چون هیچ جوابی که او را قانع کند نداشتم....البته جواب داشتم اما جوابهایی که داشتم به درد خودم می‌خورد.....

و آخرش هم یادم نیست خودم آنجا شام خوردم یا نه؟!

.........................................

عشق یعنی انرژی‌مندی

عشق هیچ غمی با خود ندارد.....و هر ناله و ضجه‌مویه‌ای، برخاسته از نفس و هویت فکری‌ست.....و عشق نیست....

باز هم به نظر می‌رسد به دنیای موریانه‌ها و زنبورها و مورچه‌ها نزدیک می‌شویم.....یا عرفان از احساس خالیست، یا احساس چیزی توخالیست....نه اینجور به نظرم درست نمی‌آید....علاقه و احساس و کنش و واکنش‌های (یاد یک جوک جدید از آقا مرتضی افتادم) عاطفه و احساس و محبت و دوست داشتن و با اخلاق بودن، می‌تواند در لحظه باشد و به جا، بدون اینکه در ادامه و در ذهن، به صورت فکر و گفتگو تکرار شود و سکوت درونی را دچار تلاطم و به هم ریختگی کند.....

در این صورت می‌توان، "دوست‌داشت"....."با محبت بود"...."اخلاق‌مدار بود"....."با احساس بود"......و البته با در نظر داشتن این نکته که از اینها برای معامله و بده و بستان استفاده نشود......که دوباره به همان "خلوص" می‌رسیم......یعنی تهش هیچ چیزی نیست.....مثل قند در لحظه و حال، آب می‌شود و تنها شیرینی آن به جا می‌ماند.....و آن شیرینی  ِ عشق است......یا آن شیرینی، عشق است......

................................

فکرهای لطیف

خوب است با خود شرط کنیم تا هر وقت معنای لطیفی به ذهن ما می‌رسد و از آن محظوظ می‌شویم، حداقل به اندازه طول همان لحظات، به خود آگاه باشیم و ببینیم آیا از این لطافت چیزی در ما هست؟ منظورم این است که بزرگترین و والاترین درک‌کردنی‌های ذهنی، قدر آن لحظه ندارد که تو چون خود باشی....

درک این حالات و محشور بودن با آن بدون اینکه اثری از آنها در گذران من باشد، به نظر من نشانگر آن است که نفس من، فقط دارد لطیف‌‌تر تفکر می کند و هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده......

شاید دیده باشید قلدرهایی را که وقتی به شعر حافظ و یا سنائی و و و...می رسند چقدر رقت قلب و احساس و ذوق نشان می‌دهند، اما در همان حین وقتی یک سیخونک به منیت گردن کلفت آنها می‌خورد مثل افعی عکس‌العمل نشان می‌دهند.....

معروف است ویولن زدن‌های شبانه‌ی سرپاس رکن‌الدین خان مختاری رئیس شهربانی رضا شاه که سنگ را به گریه درمی‌آورد و انجام وظایف روزانه‌اش در شهربانی نیز به همچنین....

...................................................

تعریف و تمجید

مشکلی به نام دلبستگی و لذت بردن نفسانی از تعریف و تمجید دیگران و کلا قرار گرفتن در جمع دوستانی که همگی ما را تأیید می‌کنند و البته ما هم آنها را از این خوان کرم بی‌نصیب نمی‌گذاریم (که مخرب هم هست) همیشه وجود داشته و دارد و خواهد داشت........در خودم که این را می‌بینم.....یعنی چه جوری خواهد شد اگر کسی از من تعریف کند و خوشم نیاید.....راستی هااا؟!!....باید حالت جالبی باشد....با هزار دلیل و بچه دلیل آدم خودش را گول می‌زند و از حقیقت فرار می‌کند....مثلا من می‌گویم خوب عیبی نداره بگذار هر چه مایل هست از من تعریف کند و از فضائل من بگوید........حالا من چرا بزنم تو ذوق‌اش؟!.....بی ادبی نیست؟!....به قول یک دوستی که خیلی جالب بود ، می‌گفت اگر من به این تعریف و تمجیدها پاسخ مودبانه ندهم، حق‌الناس می‌شود!!؟؟.....و همه اینها برای این است که یکجورهایی خود را مجاب کنیم که عیبی ندارد و زیرزیرکی لذته را ببریم.....

البته منکر حضور در جمع‌های سالم و روابط سازنده هم نیستم........

بله عرض می‌کردم.....باید اول خود را در یک پروسه ترک کردن اعتیاد قرار بدهیم تا وجود روانی‌مان پاک شود و مهلت پیدا کند تا نشاط و شادمانی بی ارتباط و بدون وابستگی با بیرونی‌ها را درک کند.....و همینطور الکی، خوش باشد.....مثل چشمه‌ای که از زمین می‌جوشد......

و حتما برای هر کدام از ما اگر شده حتی به اندازه‌ی چند ثانیه‌ی گذرا در هفته یا ماه پیش می‌آید که یکباره احساس سبکی و نشاط (و مهمتر از همه بی‌نیازی) می‌کنیم و همراه آن یک وجد عمیق و حقیقی در دل.....و حقیقتا هیچ کس نیست که نخواهد از چنین منبع انرژی پاک و ارزانی برخوردار باشد.....مثل سرزمینی که منابع بی حد و وسیعی از نفت و گاز یا آفتاب در خود دارد.....البته اگر امپریالیسم نفس بر منابع او دست‌اندازی نکرده باشد؟!

......................................................

نیت

می‌گویند در مراسم حج و روزی که عیدقربان است حاجی‌ها در شب قبل از عید، سنگهایی را که باید با آن شیاطین سه‌گانه را رمی کنند یا با سنگ بزنند، می‌جویند و می‌یابند  و همراه خود برمی‌دارند و صبح سحر با اولین تیغه‌های شعاع آفتاب، به سمت جایی که باید مراسم رمی جمرات را به جا بیاورند، حرکت می‌کنند و جالب اینجاست که با آغاز دمیدن خورشید و حرکت حاجی‌ها به طرف میدان رزم، بدون توجه به نتیجه‌ای که حاصل خواهد شد(شکست خوردن یا شکست دادن)، اعلام عید و جشن و شادی می‌شود....یعنی نتیجه مهم نیست....نیت و در ادامه، شروع حرکت است که اهمیت دارد.......

......................................................................

غوره

مثلی قدیمی می‌گوید هنوز غوره نشده می‌خواهد مَویز شود....جوان هم  مثل غوره است...البته قصد سرکوب و کم بها دادن به جوانان را ندارم....اصلا بحث این حرفها نیست و قابل توجه اینکه خود ِ غوره هم خواص خودش را دارد.....و در جای خودش هم کار خواهد کرد....موضوع این است که این غوره بتواند تابش و گرمای خورشید حقیقت را به تدریج دریافت کند تا به مرحله‌ی انگور شدن و شیرینی هم برسد.....حافظ می فرماید :

صبحدم مرغ چمن با گل نوخاسته گفت

ناز کم کن که درین باغ  بسی چون تو شکفت

گل بخندید که از راست نرنجیم ولی

هیچ عاشق سخن سخت به معشوق نگفت

تا ابد بوی محبت به مشامش نرسد

هر که خاک در میخانه به رخساره نرُفت

سخن عشق نه آن است که آید به زبان

ساقیا می ده و کوتاه کن این گفت و شنفت

...............................

25/09/91

کامنت سری پنجم

خدای من

به خدای کودکی‌ام پناه می‌برم که نامی نداشت و به راستی، بی‌نیاز بود......به خدای کودکی ام پناه می‌برم که در همه جا بود و نه فقط در جاهایی خاص.....به او پناه می‌برم که از من  نماز و روزه نمی‌خواست و قبله‌ای نداشت..... در دامان مهرش پرورده می‌شدم  اما مهربانی‌اش را به رخ‌ام  نمی‌کشید......از عذاب‌اش چیزی نمی‌دانستم و هراسی از او در دلم نبود....بی‌نشان بود و حقیقی، نه نشان‌مند اما خیالی.....از نگاه او می‌دیدم و با گوش‌های او می‌شنیدم....با او فکر می‌کردم و بی او، نفس نمی‌کشیدم.....ساده بودم و نادان، به آنچه نیازی نداشتم..... بی‌نیاز بودم و بی‌همتا.......ترس و درد و خوشی می‌آمدند و می‌رفتند بی آنکه هیچ ردی از خود به جا بگذارند....و من هیچ وقت در اندوهی شناور نمی‌شدم یا در لذتی غرق.....ندانسته، مومن بودم و در امان، چون ندانسته، تسلیم بودم و بی‌خواست.....تنها گناهم، این که گناه را نمی‌شناختم و تنها صوابم، همین یک گناه بود.......   

معلم

چنین به نظر می‌رسد که عشق به آموزاندن هم مثل آموختن، در ذات و فطرت آدمی می‌باشد......و پاسخ به این انگیزش فطری به انسان انرژی و آرامش می‌دهد....

 در حیوانات هم این نکته دیده می‌شود که نوزادها بلا استثنا تحت آموزش پدر و مادر قرار می‌گیرند.....و جالب اینکه بعد از طی دوران کودکی و پایان یافتن آموزشها دیگر با او کاری ندارند و او باید با دانسته‌های خود، به مسیری که باید برود و روی پای خودش بایستد.......

فرهنگ باستان

در یک فیلم از سوانح هوائی در مورد خلبانان کره‌ای و اینکه در برهه‌ای خاص میزان سانحه و سقوط  در بین آنها بالا بوده، صحبت می‌شد و در یک مورد خاص که توسط کارشناسان اروپائی بررسی دقیق شده بوده، متوجه می‌شوند که این مشکل برمی‌گردد به فرهنگ باستانی کشور کره و سلسله مراتب اجتماعی مردم آنها و اینکه مفهوم احترام به بزرگتر(خلبان یکم) گاهی این می‌تواند ‌باشد که حتی اگر(شمای کمک خلبان) به طور واضح دیدی او در حال اشتباهی مهلک می‌باشد، نتوانی قاطعانه او را بازداری.....یعنی یکجورهایی تو رودربایستی بمانی و یا جرأت نکنی محکم به او هشدار بدهی....و هواپیما سقوط کند و تو و همه همراهانت بمیرید!!؟؟

و باز هم رد پای مبارک "جامعه"، این معلم مجانی اما همیشه طلبکار، در اینجا به چشم می ‌خورد.....

نردبام یا نردبان؟

میگویم که، اینجا دیگر نمی‌شود گفت : وصف العیش نصف العیش....چون وصف العشق، حذف العشق می‌کند!

دیروز با آقا مجتبی کبودوندی در مترو بودیم و صحبت دستفروش‌های داخل مترو مطرح شد....

می‌گفت "یکروز در مترو شاهد بودم که جوانی کیف به گردن با مقداری زیادی سی‌دی در دست، یکباره شروع کرد انگلیسی صحبت کردن و بعد از اینکه چند جمله گفت، دوباره آنچه را گفته بود به فارسی تکرار کرد......

معلوم شد که سی‌دی های آموزش زبان "نصرت" را می‌فروشد....و برای تبلیغ کارش و توضیح اینکه از روی همین سی‌دی‌ها زبان را یاد گرفته از این روش استفاده می‌کرد......  در ادامه چند نفری از مسافرها با اشتهای فراوان سی‌دی‌های زبان را خریدند و با توجه به قیمت یک سی‌دی خام، متوجه شدم که در یکربع یا بیست دقیقه به راحتی هفت یا هشت هزار تومان کاسب شد...."

من یاد موضوع جالبی افتادم و گفتم اگر دقت کرده باشی اغلب هم بعد از خریدن این سی‌دی‌ها یکی دوبار آنها را بالا و پایین می‌کنند و بعد از دو سه روز ماجرا به محاق فراموشی می‌رود....و او گفت اتفاقا من هم اینجوری هستم...گفتم خبرنداری که منم همینم.....

و یکباره به یاد تمایل و اشتیاق خودم افتادم برای هرچه بیشتر پی بردن به دانستنی‌های خودشناسی؛......و فکر کردم چگونه نفس می‌تواند سالهای زیادی ما را سرگرم خریدن و یا ساختن انواع و اقسام نردبان‌هایی کند که ممکن است هیچوقت از آنها بالا نرویم؟!

   

و ناچار خریدن سی‌دی‌های آموزشی و کتابهای خودشناسی و آموزه هایی از این دست را همچون وصف‌العیشی دیدم که عیشی را برنمی‌انگیزد و عشقی را ایجاد نمی‌کند!! چون عشق ایجاد نمی‌شود، متولد می‌گردد......

دزد با چراغ

چو دزدی با چراغ آید

گزیده‌تر برد کالا

یعنی اگر قرار باشد دزد، موقع دزدی (که معمولا در شب انجام می‌شود) با چراغ و در روشنی نور چراغ،  دزدی کند، حتما که چشم‌اش بهتر می‌بیند و چیز‌های گرانبهاتر را می‌دزدد).....

یعنی وقتی آدمی گرفتار هویت فکری و یا نفس باشد، این احتمال که هوش و استعداد و قریحه‌ای که دارد در اسارت و گرفتاری‌اش موثر باشد هم،  وجود دارد........

خانه سالمندان

بهتر است این نگاه زراعتی به اولاد دیگرگون شود، اینکه نهال را می‌کاریم تا از سایه و میوه‌اش در آینده استفاده کنیم و از این انتظارات.....و چه خوب است بچه را با یک تلنباری از توقعات خفه نکنیم....اتفاقا آنگونه شاید بهتر جواب بدهد.....اگر لطفی داشته باشد هم برای خودش و هم شما دل‌نشین‌تر خواهد شد.....

به طور کل شاید بد نباشد  روابط  فامیلی را به روابطی دوستانه تبدیل کنیم....یعنی کلا توقع بی حساب کتاب و با حساب کتاب را از میانه برداریم......و البته توقع، به جا و نابجا ندارد......برای اینکه حضورش به طور کلی نامشروع است.....ایجاد واپس‌زدگی و چندش می‌کند.....از یک سلام کوچک بگیر و برو تا الی ماشاالله......برای همین فکر می‌کنم در دین هم، سلام را واجب نکرده‌اند و فقط پاسخ آنرا واجب می‌دانند......بطور مثال حضرت محمد معروف است که در سلام پیشدستی می‌کرده(حتما برای اینکه بدهکار حسابش نکنند)......یا صدقه قبول نمی‌کرده مگر عنوان هدیه را داشته بوده.....چون صدقه یعنی این چیز را می‌دهم و مثلا از تو انتظار دعا دارم اما هدیه را وقتی به کسی می دهند که او را دوست می‌دانند و قاعدتا باید بی انتظاری باشد.......

توقع به نوعی  کش دادن زمان است و به خودی خود، همیشه انسان را بین گذشته و آینده نوسان می‌دهد......مثلا من می‌دانم که برای فلانی فلان کار را کرده‌ام (گذشته) و بالطبع انتظاردارم  عکس‌العملی را به تلافی از او دریافت کنم (آینده).....

 درخت سیب

با سلام خدمت نازنین خانم،

البته هر پاسخی به سوال شما ناچارا دربرگیرنده‌ی دیدگاه شما و مسائلی که شما با آن به شخصه برخورد دارید نمی‌شود، ضمن در نظر گرفتن این مسئله،  من نظر خودم را از دید خودم اعلام می‌کنم....

تصور می‌کنم یکی از دلایل اینکه شما احساس میکنی مشکلی دارید این باشد که برای خودشناسی هدف قرار داده‌اید.....و به تبع آن می‌خواهید از روی یک برنامه از پیش تعیین شده و مرحله به مرحله به سمت آن هدف پیشروی کنید.....و همین مسئله یک "خواست" قوی و همیشه حاضر ایجاد می کند که می‌تواند دست‌آویز مجددی برای منیت باشد....البته با ظاهری موجه و دلپذیر.......

به نظر من می‌شود از طبیعت و حیات مثال آورد، نرم و آرام به راه خود می‌رود و هیچ عجله‌ای هم ندارد.........چون در همه عجله‌ها خواست "من" است که فشار وارد می‌کند که نتیجه‌ای خاص هر چه زودتر برایش حاصل شود....و اگر نتیجه مطلوب را حاصل نکند هم انرژی خودش را هدر داده و هم طلبکار می‌شود و به جان آدم نق می‌زند که چه شد؟ دیدی عرضه نداشتی؟!

یا مثل درخت سیب،  باید در بهار شکوفه کند و بعد از طی دوره‌ی خودش کم‌کم میوه ی آن در تابستان قابل استفاده بشود...درخت سیب با خودش حساب نمی کند که چند تا سیب خواهد داد و از خودش نمی‌پرسد میوه ی مرا چه کسی خواهد خورد......

آبان ماه سال 91

خواستن

یکی از هزاران "خواستن"ها، خواستن بهتر شدن و بهتر عمل کردن است که تحت عنوان پر جاذبه‌ی اخلاقیات به نظر خیلی هم معقول می‌رسد و هیچ ایرادی ندارد.....اما شاید در حد و ردیف خیلی از خواسته‌های خودخواهانه‌ی آدمی، "رم" Ram سیستم او را بیهوده اشغال می‌کند و وجود او را از درک خود و ارتباط با خود بازمی‌دارد....

البته من تصور می‌کنم برای برخورد در اجتماع و معاشرت با دیگران رعایت مواردی از رعایت حقوق و حضور دیگران تا جائیکه از اجرای آن برای خود به دنبال کسب وجهه و موقعیت نباشیم لازم‌الاجرا باشد.....و به طور حتم انسان بالذاته اینگونه رفتار خواهد کرد که مانع و مُخلّ حضور سالم دیگران نباشد.....اما اینکه شخصی بخواهد پُز داشته‌های خود را بدهد و از دیگران هم انتظار داشته باشد که با او در این معرکه‌گیری مشارکت کنند، شرمنده،....نمی‌توانم تضمینی بدهم!! 

8 آبان 91

معنا

مشکل اینجاست که کلمه‌ی "معنا"  در نزد ما مثل کلمه عشق و خدا، دستخوش تغییر و دچار تبدیل اصالت شده و جوهر رقیق شده‌ی آن بیشتر منظور نظر قرار می‌گیرد....یعنی ما به دنبال معنای آنچه برای خود  ساخته و بافته‌ایم برمی‌آییم بنابراین معنایی که به دنبالش می‌گردیم به همین سطوح تنزل می‌کند....و ناخودآگاه جوری به آن نگاه می‌کنیم که بتوانیم بر آن احاطه و اشراف داشته باشیم.....در صورتیکه فکر می‌کنم معنای اصلی و حقیقی، بر ما محاط است و ما در دل آن قرار داریم...... 

8 آبان 91

نوستالژی

نوستالژی

می‌گوید بی‌معرفت هیچ یادی از ما نمی‌کنی، فراموشکار شدی.....چه روزگارهایی با هم داشتیم......چقدر بی‌تفاوت شدی....و من فکر می‌کنم، آیا درست می‌گوید؟......آیا ما در قبال تمایلات خود نسبت به گذشته‌ی خودمان با دیگران و آنچه خود (از آنچه بر ما گذشته) برداشت کرده‌ایم، موظف و مقید به رعایت حداقل‌هایی هستیم؟.....آیا ندیده گرفتن انتظارات دیگران به این عنوان که برای ما هیچ معنایی نباید داشته باشد، مقرون به صلاح است؟.....اگر همه این مسائل در سایه‌ی رسیدن به مراتبی از رشد و درک و شناخت، رنگ ببازند، می‌توان تبعات سنگین برداشت‌های اطرافیانی که  به نسبت‌های مختلف با ما همراه و در ما تنیده هستند را بر دوش آنها انداخت و عبور کرد؟.....یا قرار گرفتن و حرکت در مسیری درست و رو به تعالی، هیچ منافاتی با بودن در موقعیت‌های متفاوت اجتماعی و روابط خانوادگی و دوستانه پیدا نمی‌کند؟.....و حتی به نوعی چنان رفتارهای ما را همآهنگ می‌کند که آنچنان آرامش و عشقی را احساس کنیم که ضمن اینکه ما را بی‌نیاز از دست انداختن به منابع ناپایدار و کاذب بیرونی می‌کند، آنچنان انرژی و فراغتی باید به ما بدهد که بتوانیم بدون درگیری‌های مضر عاطفی،  نقشی موثر و بجا و عمیق، بنابر موقعیت‌های متفاوت در روابط دور و نزدیک خود داشته باشیم......

...........................................

چند روز پیش راضی شدم برای دندانپزشکی  به تهران بروم.....حالا چرا همینجا دربِ خانه نه و تهران؟!......دلیل نوستالژیک داشتم....دیدم درمانگاه موردنظر حوالی پارک‌شهر و بازار و خیابان بهشت است و من می‌توانم به این بهانه سری به "مدرسه‌ی مروی" و "کتابخانه‌ی عمومی پارک‌شهر" بزنم.....بگذریم که مروی به حوزه‌ی علمیه تبدیل شده بود و هنوز چند قدمی به محوطه داخل نشده بودیم که مسئول آنجا به این عنوان که خانم‌ها نباید وارد شوند از ورود ما جلوگیری کردند......و من متعجب که مگر این طلبه‌ها وقتی می‌خواهند برای کاری بیرون بروند،  چشم بسته می‌روند و هیچ زنی را نمی‌بینند؟!!.....علی‌الخصوص که مغازه‌های کوچه مروی تبدیل شده به محلی برای فروش وسائل مورد نیاز خانمها از کلاه‌گیس و لوازم آرایش بگیر تا........

مثلی قدیمی می‌گوید مار از پونه.........نه بابا بگذریم......و خلاصه دروغ چرا؟... جو نوستالژیکی که مرا گرفته بود انگاری دود شد و به هوا رفت.......

اما در محدوده‌ی کتابخانه، در داخل پارک و در آن گوشه‌ی دنج و زیر درختهای بلند چنار، روی آن نیمکت کذائی هنوز خودم را می‌دیدم که در حال آماده کردن دروس برای امتحانات نهایی سال آخر دبیرستان هستم و کتاب 400 صفحه‌ای فیزیولوژی حیوانی را به دست دارم......و بعد از آن رژه‌ی خاطرات بود و بچه‌هایی که دیگر یا در ایران نبودند و یا در این دنیا........

و من اندیشه‌کنان، غرق این افکارم ، که چرا خانه‌ی کوچک ما سیب نداشت......

دوم آبان سال 91

کامنت در سایت آقای مصفا

به قول شما : " اگر انسان‌ها در یك رابطه صحیح، سالم و هنجار زندگی می‌كردند، رابطه‌ای كه در آن مقایسه، رقابت، مسابقه، ترس، خشم، نفرت و بسیاری عوامل و كیفیت‌های دیگر فشار و انحراف مفقود بود، و انسان با ذات، طبیعت، فطرت، و هستی انسانی خویش بزرگ می‌شد، چه وضعیتی داشت؟ "

پاسخ : به نظر من  برآیند و حاصل ِ مجموعه‌ی اعمال و برخوردها و کنش ‌و واکنش‌های اجتماع (که از مجموعه‌ی انسانها ساخته شده)، نتیجه‌ای حق‌گرا و سالم و رو به رشد را عرضه می‌کرد.......با توجه و دقت در سیری که حیات داشته و از مراحلی ابتدائی به مراتبی پیچیده‌ و متنوع‌ رسیده و همواره با اصلاح و ابداع، از فساد و هرز روی  دوری کرده و به سمت صلاح و پایداری شتافته...... بشر از آنچه که از گذشتگان شنیده و آموخته و مقایسه این دانسته‌ها با آنچه خود کشف می کند، به راحتی می‌تواند پی ببرد که آفرینش نظام و سیستمی، پویا، هوشمند و خود‌سامان دارد......و آدمی نیز به واسطه‌ی اینکه پرورده و برآمده از این پویایی‌ست، نمی‌تواند مستثنی باشد و شاید اشارات قرآن مبنی بر توجه و تعمق در پدیده‌های طبیعت و موجودات زنده و سیارات و آسمانها هم برای رسیدن به این یقین باشد......تا جائی که هرگونه دست بردن در و وارونه کردن این قواعد معمولا راه به نا‌همآهنگی می‌برد و سرانجامی جز تلاشی و فساد نخواهد داشت....و این خود بهترین دلیل و راهنماست که انسان می‌تواند سرمشق قرار داده و به کار ببرد......تا گذرانی طبیعی و صالح داشته باشد....در این صورت به احتمال زیاد، ادبیاتی که در آن واژه‌هایی همچون دین و خدا و وایمان را به کار می‌بریم تا مختصات آن فضا را درک کنیم، کارآئی چندانی نداشته و همچنانکه اشاره کردید گرفتار در دام انتزاع اندیشی خواهیم شد.....

هرچند حتی وقتی می‌خواهیم به این فکر کنیم که انسان به طور اصیل و ذاتی در مواجه شدن با امور مادی و بیرونی چگونه برخوردی خواهد داشت، باز هم ممکن است نتوانیم به یک نتیجه روشن برسیم و این مشکل می‌تواند ریشه در، در هم تنیدگی آنچه ذات برهنه‌ی‌ انسان و آنچه جامعه بر تن او پوشانده، داشته باشد.....

اگر مومن را همچون ماهی شناور در آب،  در نظر بگیریم و ایمان نیافته را مثل موجودی که در خشکی گرفتار است، نمی‌توانیم وقتی در خشکی به سر می‌بریم درک و تعریفی حقیقی و رسا از آنچه در آب می‌گذرد داشته باشیم......

و البته من هم تا اینجا تنها نظر خود را عرض می‌کردم....

کامنت سری 4

کامنت 4 

اصلا وقتی ما می‌خواهیم چیزی باشیم به غیر از آنچه هستیم  و یا نمایشی به جز حقیقت خود را ارائه دهیم، کلی از وقت و انرژی خود را تلف خواهیم کرد و به احتمال زیاد همیشه  خسته و مشغول و گرفتار خواهیم بود.....و دیگران هم یا این من ساخته شده را دوست دارند و یا از آن بدشان خواهد آمد و حتی ممکن است کار به جایی برسد که مثل آن شخصی که در تعزیه غروب عاشورا نقش "شمر" را بازی می‌کرد، مورد حمله‌ی تماشاچیان قرار بگیریم و به راستی کشته شویم!

ممنون

آنکس که بداند و بداند که بداند

اسب خرد از گنبد گردون بجهاند

آنکس که بداند و نداند که بداند

بیدارش نمائید که بس خفته نماند

آنکس که نداند و بداند که نداند

لنگان خرک خویش به مقصد برساند

آنکس که نداند و نداند که نداند

در جهل مرکب ابدالدّهر بماند

شاید هم :

آنکس که بداند و بداند که بداند

باید برود غاز به کنجی بچراند

آنکس که بداند و نداند که بداند

آن به که رود خویش به گوری بتپاند

آنکس که نداند و بداند که نداند

با پارتی و پولی خرک خویش براند

آنکس که نداند و نداند که نداند

در پُست ریاست ابدالدّهر بماند!

 ..............................................

یکی از دوستان در یک میهمانی با اشاره به میز پذیرائی یادآور شد، "در کشورهای غربی میزبان برای پذیرائی از میهمان اغلب به یک فنجان چای و چند شیرینی و یا شکلات اکتفا می‌کند اما درایران در همان حینی که چای و قند یا شکلات سر میز است، میهمان را در محاصره‌ی چند رقم میوه‌ فصل و احیانا آجیل و تخمه و ظرفی شیرینی و..... قرار می‌دهند."

 شاید تلاش می‌شود که چیزی کم و کسر نباشد...و ممکن است تحت تأثیر فرهنگ و آیین وطنی باشد یا برای ابراز وجود و یا بذل محبت،......... مثل مادری که لقمه‌ی غذا در دست دنبال فرزند خودش می‌رود........... و شاید هم ترکیبی از همه‌ی اینها که گفته شد........

بارها شنیده‌ایم که مردمان اروپا و آمریکا به هم  تعارف نمی‌کنند و بی دلیل به یکدیگر هدیه نمی‌دهند و مثلا اگر شمای ایرانی سوغات و هدیه‌ای برای آنها ببری تعجب می‌کنند و چنین انتظاری را از شما ندارند، من فکر می‌کنم چون اغلب آنها ضمن اینکه اهل ریا و نمایش نیستند، بیشتر با انگیزه‌های مادی به همدیگر محبت می‌کنند، بر خلاف ما که در ایران مدعی هستیم برای ابراز دوستی و محبت و قدردانی و تشویق به ادامه‌ی معنویت، دست به چنین اقداماتی می‌زنیم......

اگر اعمال بیرونی برخاسته از حال درون باشد، هر چیزی امکان دارد، البته بسته به آنچه در درون می‌گذرد......!

"حالا شانس آوردیم  خرمالو و انگورسیاه در ظرفهای در بسته از دید من پنهان مانده بود و افتخار حضور پیدا نکرد.....!! "

..........................

ریا

 عمل و عکس‌العملهای برخاسته از ذات انسان،همچون سرزدن آفتاب یا روئیدن گیاه و باز شدن شکوفه، روان و صاف و بی گره است....نه طلبکار است و نه  بدهی دارد.....و شاید برای عمل کردن فکر نمی‌کند....نه....قریب به یقین فکر نمی‌کند....!

یعنی می‌تواند اینجوری باشد؟!....آیا چنین روالی، منطقی و قابل قبول است؟....یعنی اینکه برای برخورد و عمل کردن فکر نکنی.....و آنچه از اعمال و گفتار تو در منظر دیگران مشاهده می‌شود برآمده از اصل وجود تو باشد.....بی توقع و انتظار و قضاوت....

آیا در اینصورت ممکن است خطائی از انسان سربزند؟.......منظورم این است که ملاک‌های سنجش و قضاوت و بررسی اخلاقی، که بر مبنای یک سری قراردادهای اعتباری بنا شده، قابل استناد و تکیه هست؟....آیا ناکارآمدی بیشتر قوانین وضع شده، در ارتباط با این نقیصه نیست؟...

آیا اغلب قراردادهای اجتماعی، خود دست اندر‌کار پرورش نقض کنندگان اصول وضع کرده‌ی جامعه نیستند؟....

ممنون

23 مهر سال 91

 کامنت 3

این امکان هست که  در نخواستن، با تمام وجود اسیر خواستن باشی......و غافلی که بر خلاف تصورخود،  در حال خواستنی و آلوده‌ی جریانی هستی که مانع اصلی تو همان شکل از نخواستن است که فقط تصوری از آن داری....

وقتی برای به دست آوردن چیزی و حالتی که با ذهن آنرا شناخته‌ای تلاش می‌کنی.....مثل این است که با غربال بخواهی آب را از جایی به جای دیگر انتقال دهی....و جالب اینجاست که همان ذهن مانع می‌شود که تو متوجه شوی که این ظرفی که به کار می‌بری اصلا آب در خود نگه نمی‌دارد!.....

خواستن و شهوت یعنی تلاش واهی برای بدست آوردن چیزی که تنها یک تصوری ذهنی از آن داری...و برآورده شدن مجازی آن،  تنها یک اقناع ذهنی زودگذر و کاذب به تو می‌دهد....تا ترا راضی کند که بیشتر بدوی...... مثل حرکت بر روی تسمه‌ی متحرکی که هر چه تند‌تر بر روی آن بدوی از زیر پای تو سریع‌تر می‌گذرد... اما به مقصدی نمی‌رسی.......هر چند روی  به سوی منظره‌ای خوش و زیبا داشته باشی....آگاه شدن پایین آمدن از روی این ریل متحرک است....نیمه آگاه شدن

.................................

 رندانه زود خیزید غوغا کنیم غوغا
هر جا که عاقلی هست شیدا کنیم شیدا

در پرده چند رقصیم تا خویشتن پرستیم
دستی زنیم دستی، افشا کنیم افشا

در کوی نیکنامان نام و نشان نداریم
خود را ز ننگ هستی رسوا کنیم رسوا

خمخانه گر تهی شد فکر دگر نماییم
در کوی می‎پرستان مأوا کنیم مأوا

تا چند پرس پرسان از کو به کو دویدن
گمگشته‎ی نهانی پیدا کنیم پیدا

هر مرده‎دل که باشد آریم در خرابات
جامی ز می چشانیم احیا کنیم احیا

....................................................

چالش

جو غالب در دنیا و روابط بین انسانها به شدت اثر گرفته‌ی از نظام فلسفی ارزش گذارنده و ارزش آفریننده‌ای است که از ابتدای تولد انسان معاصر را ثانیه‌ای تنها نمی‌گذارد....و عوامل تشکیل دهنده‌ی جوامع، دانسته و یا نادانسته آتش بیار این معرکه هستند....و چنان جاافتاده عمل می‌کنند که مو لای درزش نمی‌رود....و گاهی انسان متعجب است که نکند اصلا آدمی برای این سیستم آفریده شده....چونکه خیلی جفت و جور به این شکل تن می‌دهد....

همین همه‌گیری و عمومیت است که جو غالب بر افکار و ایده‌ها را می‌سازد و شکل می‌دهد....که یکجوری همان اتوریته‌ و خودباختگی به اجماع  می‌شود....آن هم چه اجماع قلدری....آن دوستی هم که این نظر را داشته بی‌ربط نمی‌گوید.....چون مقایسه می‌کند....و در ترازوی مقایسه البته با معیار طرف مقابل، کفه هم به سمت آن طرف می‌چربد....در واقع او گفته بابا با یک گل که بهار نمیشه!......

از سوی دیگر، این طرف داستان اما به مقایسه و مسابقه و رقابت  معتقد نیست.....که اصلا ریشه مشکل را همین مرافعات می‌داند.....دردسر ریشه در این علت دارد  که یک نفر از روی زمین فقط به زمین می‌نگرد.....و نفر دیگر هم به زمین نگاه می‌کند و هم به آسمان......به قول حضرت عیسی که می‌گفت "اگر انسان به بالا نگاه نکند از کجا خواهد فهمید که آسمانی هم وجود دارد؟"....بله چه انتظاری از کسی که به بالا نگاه نکرده و نمی‌داند که آسمانی هم وجود دارد؟!

حالا یعنی با یک گل بهار میشه؟!

...............................................

از اثرات آن جو غالبی که در کامنت بالا عرض کردم یکی این میشود که اعمال و اثرات اعمال با معیارهای خاصی سنجیده می‌شود.....اول اینکه باید دهن پر کن باشد....بعد هم اینکه نمود بیرونی و دنیایی خیلی براق و پر تلالوئی داشته باشد....مثلا اینکه خبرش به روزنامه‌ها و رادیو تلویزیون کشیده شود و یک خوراک ملیتی یا جهانی از آن دربیاید....و اصلا با چنان دید و نگرشی جز این هم نمی‌تواند باشد.... اینکه در دنیای درون یک تعداد از افراد تغییری پیش بیاید و طمطراق بیرونی نداشته باشد، برای ذهن عادت کرده به تبلیغات دنیوی، هیچ جذابیت و وجهه‌ای ندارد.....او ممکن است اثراتی مشعشع را طالب باشد اما برای استفاده‌ای خاص و نه معنوی....اصولا باید گفت تا نیاز و درد نباشد و احساس نشود هر چیزی به مصرف همین زد و بندهای روابط بیرونی خواهد رسید.....و وقتی درد و نیاز و کمبود و نقص احساس شود، بر عکس، تقریبا از هر چیزی برای درمان درد استفاده می‌کنیم....

و باز بر اساس همان نظام فکری و ذهنی عادت کرده به عظمت و بزرگی......پیش خودمان هم، حاصل عرفان و خودشناسی باید   در ما چنان تغییری  ایجاد کند که مثلا طی‌الارض کنیم یا مثلا دمپائی جلو پای ما جفت شود.....و همه اینها خوراک ذهن است و اهمیتی که برای خود قائل است....در حقیقت می‌توان گفت یکی از علائم رها شدن از نفس که می‌توان همیشه در دسترس داشت و به کار بست، این باشد که بررسی کنیم و ببینیم تا چه اندازه به دنبال دانستن قضاوت و نظر دیگران راجع به خود هستیم....حتی وقتی قرار باشد یک صاحب‌نظر رای بدهد.....چرا، چون نباید هدف مطرح باشد....وقتی هدفی برای رسیدن در ذهن نداشته باشی تنها یک حرکت رو به جلو هستی....و یک نقطه‌ی ایده‌آلی تعیین نشده که اعمال و وجود شما به نسبت آن رتبه‌بندی بشود....هر چه هست در همین حال در گذر است.....و چگونه می‌شود من تصویر ثابت یک رودخانه را در قاب ذهن خود داشته باشم و جزئیات آنرا به نسبت، با رودی دیگر مقایسه کنم؟!.....

....................................

قدیمها در خانواده‌‌هایی که چندان دستشان به دهانشان نمی‌رسید و از مال دنیا تا دلتان بخواهد فقط اولاد داشتند و بس، مادرخانواده آشی یا آبگوشتی یا زبانم لال، پلوئی به عنوان ناهار آماده می‌کرد و موقع ناهار که می‌شد بچه‌ها شش هفت نفری از سن پنج سال الی سیزده چهارده ساله گرد سفره رو زمین می‌نشستند و منتظرسهمیه‌ خود، همگان چشم می‌شدند و خیره به دنبال دست مادر می‌گشتند تا چه وقت کفگیر و ملاقه‌اش به کاسه یا بشقاب آنها برسد و قسمت و روزی خود را دریافت کنند.....یعنی اینجوری نبود که دیس پلوی جداگانه و بشقاب خورش و کاسه‌ی بلورین سالاد  در کار باشد و هر کسی برای خودش به فراخور اشتها، مقداری در بشقاب بریزد و میل کند....

و جالب اینجا که بعد از دریافت سهم، نگاه‌ها از بشقاب خود به بقیه بشقاب‌ها دو‌دو می‌زد و به سنجش و مقایسه سهم خود با دیگر خواهر و برادران می‌پرداخت و گاهی اعتراضی و اختلافی بود که  در می‌گرفت و یا معامله و خرید و فروشی.........و همه این‌ها گذشت و حقیقتا هیچ تلخی از خود برجا نگذاشته و حداقل خاصیت آن این است که آدمی را در شرایط سخت به کار می‌آید و قدر آنچه را که نصیب او می‌شود را به خوبی می‌داند.....و اصلا به نظر می‌رسد سیر خوردن از دنیا همیشه آغازی است بر بیهودگی و بطالت و گندیدگی.....البته اعتدال خوب است اما اگر قرار بر خارج بودن از حد وسط باشد، ضررهای کمبود، از آلودگی افراط، کمتر است....

این مقدمه را عرض کردم به خاطر داستانی که به یادم آمد......

می‌گویند بچه‌ای بود شکمو و حریص و اغلب هم به موقع سر سفره حاضر نبود ناچار سهم او را برایش کنار می‌گذاشتند و او هم همیشه به سهم قرارداد شده اعتراض داشت و آسمان و زمین را روی سرش می‌گذاشت که این چرا اینقدر کم است و شما همگی هر کدام از سهم من بیشتر خورده اید و خلاصه غذا را به همه کوفت می‌کرد و همیشه هم این الم شنگه به پا بود.....یکبار با خود می‌گویند بگذار تا این بار کل دیگ غذا را برایش بگذاریم بلکه از دست قیل و قال او آسوده باشیم!.....همین کار را می‌کنند و پسرک پرخور به دنبال سهم خود می‌آید و با مشاهده‌ی دیگ پر از غذا داد و فغانش به آسمان می‌رود....همه با تعجب می‌پرسند خوب الان دیگه چه مرگته ما که این همه برای تو گذاشتیم دیگه چه می‌خواهی؟!.....و او می‌گوید نه خیر ببین چقدر زیاد بوده و چقدر خودتان خورده‌اید که این قدرش برای من مانده! یالا من همه سهم خودم را می‌خواهم، این که برای من گذاشتید کم است!

..........................

بنده هم مثل خانم سان شان معتقدم خجالتی بودن و داشتن چنین عکس‌العملی می‌تواند ذاتی باشد و به واقع نتوان هیچوقت از گیر آن خلاص شد.....اما به نظر می‌رسد  با آگاهی و کارکردن روی خود بشود آنرا تعدیل کرد یا اصلا نقش آنرا خیلی کم رنگ کرد....مثل وقتی که فردی ذاتا عجول باشد و ناخواسته عجله کردن و سرعت در اجرای کارها در اعمالش به کار باشد.....مسلما با مشاهده‌ی مستمر و آگاهانه می‌توان اوضاع را به دست گرفت و به نرمی و بدون فشار تغییراتی در جهت اصلاح ایجاد نمود....

و همینطور برعکس ممکن است با اشکالات نفسانی و هویتی که ما را گرفتار می‌کند، چنین خصلتهای ذاتی،  رشدی بیمارگونه پیدا کند و به قول معروف آنچنان‌تر گردد....

........................

اگر دقت کنید در بین بعضی حیوانات هم زندگی اجتماعی وجود دارد.....به طور نمونه کفتارها که جامعه‌ای زن سالار دارند.....و بر اساس غریزه و آنچه که هستند زندگی می‌کنند و البته بیشتر کارها و رفتارهای آنها شاید به مزاق قضاوت کننده‌ای که ما داریم خوش نیاید.....اما آنها مطلقا فارغ از قضاوت هستند و بدون تعبیر، فقط رفتار می‌کنند....

انسانهای اولیه هم احتمالا به همین ترتیب زندگی می‌کرده‌اند.....البته باید در نظر داشت که از آن زمان چندین میلیون سال می‌گذرد....و همپای رشد فکر و شعور و احساسات، (به دلایلی که تا حدودی آشکار شده، و البته هنوز هم آن دلایل وجود دارند و به کار و تاثیر خود مشغولند) اضافاتی دیگر هم در ذهن ما انسانها رشد کرده و عمل و عکس‌العمل‌های ما بیشتر بر اساس آن زوائد ذهنی شکل می‌گیرد....و :

سعدی به روزگاران مهری نشسته بر دل

بیرون نمی‌توان کرد الا به روزگاران

و همه را که بیرون کنی آن نگرانی مربوط به این دنیای "گرگی" باقی میمانه.....که آقا مصطفی بیرنگی هم در وبلاگ خودش به آن اشاره کرده.....

......................

غیر از ورزش حرفه‌ای و مسابقات رقابتی در رشته‌های مختلف آن، المپیاد‌های علمی هم برگزار می‌گردد و روند جستجو و پیشرفت در علم را هم به این وادی‌ها می‌کشانند.....به نظر می‌رسد در نبود جنگ‌های قومی و قبیله‌ای و ملی، جذابیت‌ هویت ملی رو به کمرنگ شدن بگذارد و برای چاره این مشکل! یکی از زمینه‌های برپا داشتن و تقویت این جذابیت‌ها، میادین ورزشی می‌تواند باشد(جالب است که محل برگزاری این مسابقات هم بیشتر همان "میدان" است.....مثل میدان جنگ)  و البته دردسرهای جنگ و خونریزی را هم ندارد و لایه‌های خوبی هم برای پوشاندن مقاصد خاص در پشت شعارهایی چون ورزش و سلامت و .....دارد....

از لحاظ شکل اجرائی هم که اغلب به شکلی علنی همان درگیری بدنی و یک جور "کشتن امتیازی" حریف است، یا زدن و رساندن توپ به داخل یک سوراخ یا سبد یا دروازه یا نقطه‌ای تعیین شده در روی زمین، که شکلی از تیراندازی و زدن به نقاط حساس حریف را تداعی می‌کند.....و همزمان با آن غریو شادی هیستریک طرفداران یکی از طرفین است که گوش آسمان را کر می‌کند.....و دلشان کمی خنک می‌شود......یکی نیست بررسی کند ببیند این آتش سردناشدنی از کجا به دل این بندگان خدا افتاده که سوزش خلق سوز آن هیچگاه  کم  نمی‌گردد....

..........................

در اینجا مخنث می‌تواند سمبل آنچنان هویتی باشد که حقایقی همچون دوستی و مهر و برابری را در ذات خود ندارد همچنانکه به اصطلاح ریش و سبیل که علامت مردی و مردانگی می‌باشد را در خود ندارد اما به لحاظ اینکه در بیرون نیاز به این نقاب جذاب و دلفریب دارد، آن را به طور مصنوعی به خود می‌چسباند....اما تنها به همین ظاهر مصنوعی و شعارگونه باید اکتفا کند.....چون موقع به کاربردن و مصرف، کیسه‌اش خالی از حقیقت است.....

نمونه‌اش بازیهای این دوره از المپیک که اغلب شاهد برخورد‌های نژادپرستانه و گوشه‌کنایه‌هایی بودیم که از زبان بعضی از ورزشکاران و یا مجریان برنامه‌های ورزشی جاری شد و مشتی از نمونه‌ی خروارهای پنهانی را به رخ کشید....یا ناداوریهای تمایل دار.....خلاصه مُشک آن است که خود ببوید نه آنکه عطار بگوید....

جالب بود برخورد مردم انگلیس با المپیک که در ابتدا خیلی سرد و معمولی بود مخصوصا وقتی که در رتبه‌بندی مدالها انگلیس جای چشمگیری نداشت، اما چند شب پیش که انگلیس به ردیف سوم مدال‌گیرها نقل مکان کرد یک دفعه یخ آنها آب شد و گروه گروه به خیابان آمدند تا به همدیگر و به خبرنگاران رسانه‌ها این پیروزی شیرین را تبریک بگویند....و به انگلیسی بودن خودشان افتخار کنند.....

...............................

ابزار بیان دردی که از اسارت در دست ذهن و هویت فکری برمی‌خیزد،  کلماتی است که در ذهن ساخته شده‌اند.....اما واقعیت ادراک و برخورد با این درد و زائده،  در خارج از محدوده‌ی ذهن باید باشد....و در اصل، ساختار وهمی هویت فکری، معیار و مبنایی حقیقی برای درک این درد و نیاز به درمان و آزادی و رهائی از آن را ندارد....اما ما به لحاظ انسی که با منیت و نفس داریم، مثل این است که سوزن را در خانه گم کرده‌ایم اما در بیرون از خانه به دنبال آن می‌گردیم....و تا بر این منوال جستجو می‌کنیم گرفتار در همین دور باطل هستیم....

فکر می‌کنم بعد از آگاه شدن به درد، با مشاهده کردن خاستگاه درد و توجه بدون قصد و قضاوت به آن، ما  به خود حقیقی راهنمائی میشویم....البته با احساس درد و نه خوشی.....اشاره‌ای که بعضی از عرفا به جستجوی درمان در خود درد دارند شاید توجه دادن به این نکته باشد...

یعنی برای من یک درد حقیقی بهتر از آن خوشی کاذبی است که همراه خود دنیایی درد دارد و با استخوانی که لای زخم می‌گذارد هیچوقت اجازه ی بهبود را به زخم  نمی‌دهد!....این خار در دل را باید پیدا کرد...

....................................

خود این سوال تصور می‌کنم مستقیما موید این نکته در خودشناسی است که من ساخته شده در ذهن که ما آنرا "خود" می‌دانیم، تابع برداشتهای ذهنی از شرایط بیرونی است....و فکر می‌کنم اگر شما فرزند یک زن و شوهر آلمانی می‌بودید، باصطلاح روح شما همین روح بود چون عالم معنویت یگانه است و در وحدت، اما من ذهنی ساخته شده‌ی شما متفاوت می‌شد و در آنصورت ممکن بود با خود فکر کنید : راستی اگر من در ایران متولد شده بودم الان وضع و حالم چگونه بود؟!

.................................................

یکی از جمله‌های معروفی که پشت کامیون‌ها می‌نویسند اینه : "رفیق بی کلک مادر!"

حالا با این وصف باید بنویسیم، "رفیق بی کلک خودم"!.....

داستان معروفی  در مثنوی  آمده و اشاره به این دارد که از داشته‌های دنیوی هیچ‌کدام نمی‌تواند با تو وارد گور شود و هر کدام در مرحله‌ای متوقف می‌شود..... و مثال می‌زند از دوست و زن و فرزند و مال دنیا.....

حالا این گور را می‌توان مرگ عرفانی در نظر گرفت.....و داستان فوق حکایت از این می‌کند که نمی‌توان با توسل به چیزهایی که نام برده شد به حقیقت خود رسید....یک جورهایی خیلی خشک و بی‌عاطفه در نظر می‌آید....البته وقتی که در یک مقطع خاص و محدود بررسی شود این گونه نشان می‌دهد....اما در نگاه نهایی و عمیق و در درون و با در نظر گرفتن پایان کار، جایی برای این معیارها باقی نمی‌ماند....

 به نظر من بعد از گذر از این مراحل، معیارهای عمیق‌تر و والاتری در کار خواهد آمد....که این مراتب در مقابل آن مثل نور شمع است در مقابل نور خورشید....

در یک فیلم علمی دیدم که یک نور افکن قوی را آزمایش می‌کردند......البته در نور روز...وقتی نورافکن خاموش بود یک شمع روشن را در مقابل آن قرار دادند و شما می‌توانستی شعله‌ی شمع و بازی آنرا ببینی....اما وقتی نورافکن را روشن کردند شمع خاموش ‌شد.....البته هنوز روشن بود اما شعله‌ی آن اصلا به چشم نمی‌آمد و شما می‌توانستی نخی سیاه رنگ را که معمولا شعله به آن آویزان می‌شود را ببینی بدون هیچ نور و شعله‌ای!..... 

.................................

"مثلا یکی دیگر از راه‌های مخفیانه و موذیانه‌ی ارضاء خشم،  شوخی کردن است....که در قالب آن، نیش‌های روانی خود را به همدیگر می‌زنیم.....(خشم نفسانی)......"

که خب مصادیق آنرا همه می‌شناسیم.....اما به نظر من خیلی خشک و جدی بودن هم می‌تواند تنها یک ماسک باشد.... یکجور کلاس گذاشتن و ادعای جدی بودن و ادای شخصیت والای معنوی بودن را در آوردن است....چون تصور نمی‌کنم هیچ وجود سالم و اصیلی باشد که حتی اگر خودش شوخ و شنگ نباشد، آنچنان خشک و عبوس باشد که از شوخی و مزه‌ی بجا و بی‌آزار لذت نبرد و کسب انرژی نکند.... گاهی شوخی کردن و طنز راه خوبی است که بعضی حالت‌ها و تابوهای مزاحم و دست و پاگیر شکسته شود....مثل ضرب‌المثلی که همراه خودش بار مفهومی فشرده‌ای را حمل می‌کند....

طنز صحیح و عادلانه مثل تلنگری است که حباب بعضی از انحصارات و گره‌های خیالی و پوچ را می‌ترکاند.....یا مثل نیشتری است که در فضا حرکت می‌کند و فقط به دمل‌های چرکین هویت فکری برخورد می‌کند.....طنز بی آزار و سرخوش و بجا.....یادآور این است که ما با هر فطرت و ذاتی که داریم و در هر مرتبه‌ای از حیات که هستیم، بدانیم همه چیز در حال تغییر و حرکت است و در این سفر خوب است که شاد باشیم و نظاره‌گر، و به کاروان‌سالاری که کاروان حیات را به پیش می‌برد اعتماد کنیم .

...........................

انگیزه ی کمک به دیگران همچون زمانی است که یک منظره زیبا و یا شگفت را می‌بینیم و دوست داریم آنرا به همه نشان بدهیم....یا وقتی به یک نکته نو و جدید پی می‌بریم و بالذاته برانگیخته می‌شویم که آنرا با دیگران شریک شویم......

کمک کردن به دیگران هم تقریبا همین روال را دارد.....ما به خطر و آسیبی که از حواس دیگران پوشیده است آگاه می‌شویم و به طور ذاتی دیگران را از این خطر آگاه می‌کنیم، می‌توان گفت تا انگیزه و اقدام ما بر این منوال است، عمل ما درست و صحیح است و در غیر این صورت شاید نوعی دخالت کردن هدفمند و نفسانی است که تبعات آن غیرقابل پیش‌بینی و شاید هم مضر باشد......مثل وقتی که ما با ذهن محاسبه می‌کنیم و بر اساس نتیجه‌ای که ذهنا به آن رسیده‌ایم اقدام به عمل کمک کردن می‌نمائیم.

یا مثل زمانی که ما می‌خواهیم خوب و درست بشویم و همین میل و شهوتِ خواستن، در اولین قدم مانع اصلاح و تغییر ما می‌شود، یعنی "عمل مثبت" انجام دادن....برخلاف احتماء.....پس "خواست" کمک به دیگران و درگیر شدن و اقدام عملی بخصوص وقتی زمینه‌های پذیرش آن  فراهم نباشد، مانند دانشی است که تنها از ذهنی به ذهن دیگر منتقل می‌شود و بر جا نمی‌ماند.....

"نصیحت بر جوان چون گردکان بر گنبد است".......سعدی

........................................................

اسکناس‌های فرسوده

امروز به موردی برخوردم....و در پشت آن به نکته‌ا‌ی قابل توجه.....سالهاست که در سیستم پولی ایران پول خُرد کم است......و شاید اسکناس پانصد تومانی به ندرت چاپ شود.......و آنچه از بازماندگان این اسکناس در بازار هست، اغلب با تکه‌های فراوان از چسب و لعاب افتان و خیزان در دست‌ها می‌چرخد و آنرا به طرف هر کس که دراز می‌کنی مثل اینکه طاعون دیده باشد از آن فرار می‌کند.......و همه سعی می‌کنند یک جوری از شر آن خلاص شوند و با هر ترفندی شده لای پولهای دیگر آنرا یواشکی به همدیگر قالب بزنند و شتر دیدی، ندیدی.....

یعنی مسئولیت آنرا به عهده نمی‌گیرند و هر کس مشکل را به دوش دیگری می‌اندازد و علی‌الحساب خود را خلاص می‌کند و تا دفعه بعد هم که دوباره گیر بیافتد  خدا بزرگ است.....در صورتیکه می‌توانند طبق یک قرار ناگفته اما مشخص، این پولهای فرسوده را از هم قبول کنند و به این ترتیب با یک حرکت مثبت، قبول مسئولیت و مشارکت همگانی  در کشیدن بار یک مشکل را تمرین کنند و کم‌کم به هم نزدیکتر شوند، آیا اینجوری بهتر از این نیست که دائم بخواهند سر هم را کلاه بگذارند و از هم دور و منفور بمانند؟!

.......................................................

با خود فکر می‌کردم که  درک حقیقت و بودن در کیفیت عشق، یا تسلیم بودن و همآهنگی با هستی، یا رسیدن به اشراق و روشنائی،  یا خلاصی از سلطه و آزار نفس و تناقضات و نگرانی‌هایی که با آنها درگیر هستیم، به چه میزان نیازمند ِ،  آگاهی،  دانش و سواد تجربی و مادی، یا دانش خدا شناسی و خودشناسی و روانشناسی، یا تجربه و آموزش مادی و معنوی، یا ریاضت دادن به نفس، یا مدارا کردن با آن،  می‌باشد؟.......

آیا همه این تلاش‌ها و آموختن‌ها که در جهت غلبه بر این مسائل ومشکلات صورت می‌گیرد، توهماتی نیستند که به مصرف ایجاد  گره‌ها و  خیالات بیشتر و تازه‌تری می‌رسند؟!

با فرض اینکه زائده‌ی نفس، حقیقت و اصالت ندارد و تنها برساخته‌ای ذهنی و خیالی‌ست، آیا می‌توان جستجوی هشیارانه‌ی دوا و درمان را بیهوده و اضافی دانست؟....مرز بین تصوراتی ذهنی که هیچ گره‌ی از مشکلات ما باز نمی‌کند و مشاهدات و تفکرات سالم و موثر، کجاست؟.....

(مشاهده‌گری، احتماء، رسیدن به سکوت درونی)........بله، اینها را می‌شناسم و می‌دانم......منظورم این است که چگونه می‌شود ندانسته از اینها استفاده کرد.....یعنی در کیفیت ندانستگی بودن.....چون زمانی که میدانی و می‌خواهی، انتخاب‌های محدودی داری.....و در ندانستگی است که قدرت و  وسعت نامحدود و خدائی پیدا میکنی......

تا با تو توئی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ست خود پرستی همه تو

از باده‌ی جهل خویش مستی همه تو

هیچی و ز هیچ کمتری تا که توئی

دانی تو که‌ئی ز خود چو رستی همه تو

..........................................

حیرانی

حیرانی یعنی اینکه من صبح که از خواب بیدار می‌شوم به جای اینکه بلافاصله بعد از بیداری یک فایل صوتی به طور اتوماتیک در کله‌ام آغاز به پخش ‌کند، متوجه باشم که یک روز از روزهای نو و بی‌تکرار عمرم آغاز شده.....

تو را به خدا اگر هم چک داری این دم اول صبحی فکرش را نکن باور کن هیچ فرقی نمیکنه....مثلا از نیم ساعت بعد از بیداری بهش فکر کن....یا فیش آب و برق و گاز را....یا اجاره خونه سر برج را....یا قسط عقب افتاده‌ی ماه قبل را....یا شهریه کلاس زبان یا دانشگاه را.... تا وجود واقعی تو فرصت داشته باشد نفسی تازه کند.....

ان الانسان کادح الا ربک کدحا فملاقیه

همانا انسان در مسیر الی الله رنج می‌کشد رنج کشیدنی، پس او را ملاقات می‌کند.....

متوجه شده‌ام گذشتن از خود و بی‌آرزوئی و هیچ بودن، وقتی تنها خودت باشی و خودت، خیلی کار آسونیه.....اما دنیای ذهن تنها محدود به چیزهایی که من می‌خواهم نیست....این فقط قسمت بیرونی کوه یخه  ذهنه....قسمتی که در زیرهست و پوشیده، چیزهایی است که نمی‌خواهم.....و این نمی‌خواهم‌ها، ذهن را رودر روی دنیا قرار می‌دهد.....و دنیایی که شیرینی آن معمولا در زرورقی تلخ پیچیده شده، معلومه که تلخی‌های خودش را چطوری تعارف می‌کنه......

به یاد یکی از عرفا افتادم که چه معامله‌ای را به خدا پیشنهاد می‌دهد .....احتمالا یا بایزید بوده یا شبلی و یا شیخ حسن خرقانی....به خدا می‌گوید  تو تمامی گناهان خلق را به نام من قباله کن و من همه را به عهده می‌گیرم به این شرط که آنها را در امن و آسایش بگذاری و تنها از من بازخواست کنی.....

.................................................    

...........من از بازترین پنجره با مردم این ناحیه صحبت کردم
حرفی از جنس زمان نشنیدم!
هیچ چشمی عاشقانه به زمین خیره نبود.
کسی از دیدن یک باغچه مجذوب نشد.
هیچکس زاغچه ای را سر یک مزرعه جدی نگرفت .
من به اندازه ی یک ابر دلم میگیرد
.....
و شبی از شبها
مردی از من پرسید
تا طلوع انگور چند ساعت راه است؟.........

در این شعر ِ سهراب سپهری یا در خیلی شعرهای  دیگری که گفته مثل این :

باید امشب بروم
باید امشب چمدانی را
که به اندازه ی پیراهن تنهایی من جا دارد بردارم
و به سمتی بروم
که درختان حماسی پیداست
رو به ان وسعت بی واژه که همواره مرا می خواند
یه نفر باز صدا زد سهراب!

کفشهایم کو؟

در مصرع‌هایی مثل: تا طلوع انگور چند ساعت راه است؟.........و یا: باید امشب چمدانی را...... که به اندازه ی پیراهن تنهایی من جا دارد بردارم.....، واژه‌ها در جاهایی که به لحاظ عادت منتظر هستیم بیایند، نیامده‌اند و ترکیباتی عادت شکن و از لحاظ عادات ذهنی نامأنوس دارند....مگر می‌شود انگور طلوع کند! و معمولا تا طلوع همیشه چند ساعت زمان داریم نه چند ساعت راه!....یا اینکه تنهایی مگر پیراهن به تن می‌کند که اندازه داشته باشد.....یا درختان....مگر درخت حماسی هم داریم؟!

مثل اینکه شاعر با این روش قصد دارد آنچنان که همواره هشدار می‌دهد، به طور عملی هم به تغییر نگاه‌ها و بینش‌های یکنواخت و عادتی ما تلنگر بزند و آن را وادار کند در گستره‌ای تازه‌تر و نو به هستی نگاه کند.....مثل مشت آبی که به صورت کسی که از حال رفته یا بی‌هوش افتاده می‌زنند، بلکه به خود بیاید و به زندگی برگردد..... 

................................

بله و مشکل دیگری که در سر راه خودشناسی است این ممکن است باشد که با پیشرفت و آگاهی‌ئی که فقط در ذهن شکل گرفته و ایجاد شده، و با تغییر زمینه‌هایی که با مطالعه و آشنائی‌های جدید پیش آمده،  ذهن انتخاب‌های جدیدتری پیدا می‌کند و در دسترس هویت فکری قرار می‌دهد تا بتواند تداوم خود را حفظ کند....یعنی لاکپشت را رنگ می‌کند و به جای فولکس واگن به آدم می‌فروشد....یا گنجشک زرد را به جای قناری...به این معنا که ممکن است ما در دام یک اتوریته جدید باشیم....یا از شرایط جدیدی تقلید کنیم.....یا مقایسه و قضاوت کنیم.....و خیال کنیم قدم مثبت و رو به صلاحی برداشته‌ایم....

راهکاری هم که بیشترین تأثیر را برای جلوگیری از این  رودست خوردن دارد و باعث می‌گردد کمتر در چنین دام‌هائی متوقف بمانیم، همان آگاهی در لحظه و مشاهده‌گری می‌باشد....

می‌توان گفت نبود آگاهی و نبود مشاهده‌گری یعنی نبود من واقعی و در ادامه سلطه‌ی من ذهنی و هویتی....

می‌توان گفت، هر لحظه‌ی عمر یک فرصت است و یا یک لقمه‌ی خوب ومقوی......اگر به موقع آنرا برنداری و یا نباشی که برداری، هویت فکری آنرا می‌قاپد و نصیب من و تو تنها بشقابی خالی بر جای می‌ماند....

.......................................

چنین گفته‌اند که شاهزاده "یه" به داشتن اژدها شوق بسیار داشت و نقاشان چیره دست بر در و دیوار و ستونهای قصرش اژدهاهای بیشمار نقش کرده بودند، چنانکه در منظر وی از هرسو اژدهایی بود.

چون اژدهای واقعی از این عشق عجیب خبر یافت، از آسمان به کاخ شاهزاده فرود آمد، تا به دیدار خویش دلشادش کند و در این هنگام سرش بر آستانه‌ی شرقی قصر قرار گرفت و دم‌اش بر دروازه‌ی غربی!

اما چون چشم شاهزاده بر اژدها افتاد، با فریادی از وحشت برجست و با شتاب دیوانگان پا به گریز نهاد.

و فرزانگان عهد، گفتند:

شاهزاده "یه" دوستار اژدها نبود . آنچه او دوست می‌داشت نقش اژدها بر ستون‌های تالار و دیوارهای قصر بود!

برگرفته از نشریه‌ی اینترنتی "شخم"

..............................................

   ".........انسان در حالیکه از عقل کلی و اصالتش دارد جدا می شود و به سمت ده نفس می رود تا به وعده های نفس برسد، در این راه رنج زیادی می بَرَد اما هیچ وقت متوجه این سختی ها نیست و همۀ این رنج ها را به امید وعده های نفس به جان می خرد! انسانی که به سمت وعده های نفس می رود، بخاطر مستی و نشاطی که از وعده های نفس دارد، توجهی ندارد که آن راه چقدر سختی دارد"…….

و جالب اینجاست که بنابر خاصیتی که بشر در عادت کردن و همآهنگ شدن در شرایط نامطلوب را دارد، کم‌کم اسیر تنبلی می‌شود و تداوم تنبلی برایش کودنی را هم به ارمغان می‌آورد....و با رنگ و لعاب ظاهری هم که به کار می‌زند و تأییداتی که از همراهانی همچون خود گرفتار، دریافت می‌کند، سرمایه عمر را در این قمار نافرجام می‌بازد.......

مثل یک سیستم کامپیوتری که ویروسی می‌شود و مقدار زیادی از رم آن در خفا مصروف موارد بیجا و به درد نخور می‌گردد و هر چه می‌گذرد کند‌تر و بی‌خاصیت‌تر می‌شود....

..................................................

بله، اینها را  گفتم :

" با خود فکر می‌کردم که  درک حقیقت و بودن در کیفیت عشق، یا تسلیم بودن و همآهنگی با هستی، یا رسیدن به اشراق و روشنائی،  یا خلاصی از سلطه و آزار نفس و تناقضات و نگرانی‌هایی که با آنها درگیر هستیم، به چه میزان نیازمند ِ،  آگاهی،  دانش و سواد تجربی و مادی، یا دانش خدا شناسی و خودشناسی و روانشناسی، یا تجربه و آموزش مادی و معنوی، یا ریاضت دادن به نفس، یا مدارا کردن با آن،  می‌باشد؟.......

آیا همه این تلاش‌ها و آموختن‌ها که در جهت غلبه بر این مسائل ومشکلات صورت می‌گیرد، توهماتی نیستند که به مصرف ایجاد  گره‌ها و  خیالات بیشتر و تازه‌تری می‌رسند؟!"

که بگویم : 

آن فردی که در جایی از دنیا متولد می شود و ممکن است که در جمع و جامعه‌ای خاص با فرهنگی خاص رشد کند و شاید اصلا فرصت کنکاش و جستجو نیابد و یا اصلا جوری بار بیاید که هیچوقت از درون متمایل به پرسش و جستجو در جهت چیستی خود برنیاید، آیا بر مسیر درست و حقیقی زندگی کرده یا گرفتار توهم بوده؟!.....

دوران بچگی و نوجوانی تابستونها  وقتی به ده  می‌رفتم سعی می‌کردم به همه کوههای اطراف سرک بکشم و پشت آنها را ببینم....کوههایی مثل "راسوند" و" لج‌وَر" Raas vand & Lajvar......برام خیلی جالب بود که با کمی فاصله گرفتن از زمین و بالا رفتن در دامنه کوه، همه چیز کم‌کم کوچک می‌شد و اهمیت‌اش در حد مورچه‌ها....

 گله گوسفند را به کوه می‌بردند و مدت زیادی مثل بیست روز یا یکماه پایین نمی‌آمدند.....علف‌های خوشبو که فراوان بود و از برفهایی که لای دره‌های عمیق و صخره‌ها و شکاف کمرها، از زمستان باقی بود برای آب دامها و خودشون استفاده می‌کردند....همینطور شیر و شیرجوش و ماست  هم که به وفور موجود بود و بقیه مایحتاج را هم بار چند تا الاغ می‌کردند و همراه خود به کوه می‌بردند.....و کم و کسری‌های احتمالی را هم با فرستادن یک نفر با الاغ به ده تأمین می‌کردند...

یک دهی لابلای قله‌های راسوند بود که در لهجه محلی به آن bew khoda "بو خدا" می‌گفتند، یعنی "بگو خدا"، و معروف بود که بخصوص در قدیم مردم آن ممکن بود که کل عمر خود را از ده و محدوده‌ی آن خارج نشوند و نمونه‌اش پیرمردی بود عمو رحیم نام که 95 سال عمر کرده بود و هیچوقت از محدوده‌ی چند کیلومتری ده بیرون نرفته بود......یعنی غذا و خوراک و پوشش و خانه‌اش همه در همان ده تهیه شده بود و عمر را به سر آورده بود.....

می‌خواهم بدانم این عمو رحیم چقدر با انشتین و یا ادیسون یا مولانا، تفاوت داشته......آیا اگر تفاوتی وجود داشته باشه، خیرش به خود شخص می‌رسه یا غرض این است که برای بیرون از خودش مفید باشد.....و آیا این تفاوت، تفاوتی در مرتبه و مقام ایجاد می‌کنه...... 

....................................................

میگم که :

خیلی جالب می‌شود وقتی عمیقا به این پی می‌بری که زیر و بالای دنیا را دیدی و اگر هم از همه لذایذ مادی آن برخوردار نشدی حداقل فیلم آنرا تماشا کردی........مثل وقتی که یک قایق تفریحی سفید و از همه نظر کامل و مجهز در سواحل هاوائی داری و از لحاظ مال و منال دنیوی هم وضع خیلی توپری داشته باشی.....و یک دوجین افراد هم از انس و اناث در خدمتت هستند، و در نهایت می‌توان گفت خوب "حالا که چی؟!"

این دیدگاه هم، یک مدل از "حالا که چی؟!" است، مثل همانی که حسن صباح به هلاکوخان مغول گفت و اگر یکخورده روش کار بشود می توان آنرا مثل پَ نه پَ در محیط مجازی جا انداخت.....فقط باید مراقب بود چون می‌تواند منجر به افسردگی و روی‌گردانی از امور دنیوی شود....البته اگر طلبکار نداشته باشی....خدائیش قرض و قوله و بدهی و چک و قسط سر برج هم نعمتی‌ست برای خودش.....انسان را به زیبائی و کمال در سطح هشیاری دنیوی نگه می‌دارد....

دوستی داشتم می‌گفت اگر دقت کرده باشی کلاهبردارها و بدهکارهایی که بد حساب هستند و مال دیگران را به موقع نمی‌دهند اغلب سر و مر و گنده و سرحال هستند و عمر‌های طولانی می‌کنند!.....

گفتم چرا؟!

گفت : برای اینکه همه کسانی که از آنها طلب دارند، روز و شب برای آنها دعا می‌کنند که خدایا صحیح و سلامت نگه‌دارش تا زنده باشه و کم‌کم بدهی ما را بده!....  

11 مهر ماه سال نود و یک